De Wet Homologatie Onderhands Akkoord (‘WHOA’) is bedoeld voor ondernemingen die op zich wel levensvatbaar zijn (beschikken over levensvatbare bedrijfsactiviteiten), maar gebukt gaan onder een te zware schuldenlast en daardoor insolvent dreigen te raken. Met de invoering van de WHOA krijgen die ondernemingen een nieuw instrument om hun schuldenlast te herstructureren, en zo een faillissement af te wenden. De WHOA introduceert een wettelijke regeling voor een dwangakkoord buiten faillissement. De noodlijdende onderneming kan een akkoord met schuldeisers en aandeelhouders over de herstructurering van haar schulden voorleggen aan de rechtbank ter homologatie. De rechtbank kan in dat geval het akkoord goedkeuren (homologeren). Als de rechtbank het akkoord goedkeurt, verklaart de rechtbank het verbindend voor alle betrokken crediteuren en is het dwangakkoord een feit.
Aanloop en aanname
De Tweede Kamer heeft het voorstel voor de WHOA op 26 november 2012 voor het eerst geïntroduceerd als onderdeel van het programma ‘Herijking Faillissementsrecht’. Het programma had -onder andere- het doel om het reorganiserend vermogen van bedrijven te versterken. Op 26 mei 2020 is het wetsvoorstel WHOA aangenomen in de Tweede Kamer. De Eerste Kamer heeft vervolgens op 6 oktober 2020 het wetsvoorstel WHOA als hamerstuk afgedaan. De WHOA wordt onderdeel van de Faillisementswet.
Inhoud en strekking WHOA
De WHOA introduceert een wettelijke regeling voor een dwangakkoord buiten faillissement. Die kenden we in Nederland nog niet. Totdat de WHOA in werking treedt, kan een onderhands schuldsaneringsakkoord alleen tot stand komen als alle betrokken schuldeisers en aandeelhouders daarmee instemmen. Voor ondernemingen die op zich wel levensvatbaar zijn (beschikken over levensvatbare bedrijfsactiviteiten), maar gebukt gaan onder een te zware schuldenlast en daardoor insolvent dreigen te raken, biedt de WHOA uitkomst. Met hulp van de rechter kan ervoor gezorgd worden dat een schuldsaneringsakkoord ook bindend wordt voor schuldeisers en aandeelhouders die er niet mee hebben ingestemd. Op deze manier wordt het reorganiserend vermogen van ondernemingen versterkt.
WHOA-procedure
Wanneer een onderneming besluit een WHOA-akkoord voor te bereiden, deponeert hij daarvan een verklaring bij de rechtbank. De onderneming kan zelf bepalen welk voorstel hij voor een schuldsaneringsakkoord aan zijn schuldeisers wil voorleggen. Hij mag daarbij bijvoorbeeld ook een voorstel doen voor wijziging of beëindiging van lopende overeenkomsten. Met toestemming van de rechter kan de onderneming zelfs een overeenkomst eenzijdig opzeggen als de wederpartij niet wil meewerken aan de beëindiging. Wel ontstaat hierdoor het recht van schadevergoeding voor de contractspartij van de onderneming. Immers: wie zijn schuld betaalt, verarmt niet, maar raakt wel zijn centen kwijt.
Niet alleen de onderneming zelf, maar ook de schuldeisers, of de binnen de onderneming ingestelde ondernemingsraad kunnen het initiatief nemen om een akkoord tot stand te laten komen. In dat geval wordt de rechter verzocht om een herstructureringsdeskundige aan te stellen. Die deskundige dal dan het akkoord voorbereiden en voorleggen aan stemgerechtigden en schuldeisers.
Anders dan de inhoud van het akkoord, is de totstandkoming van het akkoord wel gebonden aan wettelijke vereisten. Zo zullen de schuldeisers en aandeelhouders van wie de rechten op basis van het akkoord worden gewijzigd, in klassen moeten instemmen met het akkoord. Iedere groep of klasse bestaat uit schuldeisers die in een soortgelijke positie zitten. Denk daarbij aan een groep voor aandeelhouders, een groep voor werknemers of een groep schuldeisers met een bepaalde voorrangspositie. Per groep is een meerderheid van ten minste twee derde nodig die het akkoord steunen. Daarbij wordt niet gekeken naar het aantal personen in de groep, maar naar het totaalbedrag aan vorderingen. Als ten minste een klasse heeft ingestemd met het akkoord, kan de schuldenaar het akkoord laten goedkeuren door de rechtbank. Na de stemming, is het uiteindelijk aan de rechter om binnen 14 dagen te beslissen of het akkoord zal worden goedgekeurd (gehomologeerd).
Inwerkingtreding
De WHOA treedt per 1 januari 2021 in werking. Tot die tijd heeft een onderneming nog de medewerking van alle schuldeisers nodig voor een schuldsaneringsakkoord.
